Η κατανάλωση μιας διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, ειδικά μιας πλούσιας σε διαλυτές ίνες, συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Οι ερευνητές του Τμήματος Ιατρικής Δημόσιας Υγείας, Σχολή Ιατρικής και Υγείας, Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης Υπηρεσιών, Πανεπιστήμιο Tsukuba, Ιαπωνία, πραγματοποίησαν μια διαιτητική έρευνα σε 3700 υγιείς ενήλικες μέσης ηλικίας και στη συνέχεια τους παρακολούθησαν για έως και 20 χρόνια.
Διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν τις περισσότερες φυτικές ίνες είχαν περίπου 25% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας στη μετέπειτα ζωή τους.
“Αυτή η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα με μια διατροφή υψηλής πρόσληψης διαιτητικών ινών, ιδιαίτερα δε διαλυτών ινών, έχουν χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας”, δήλωσε ο ερευνητής της μελέτης Kazumasa Yamagishi, MD, PhD, καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής Δημόσιας Υγείας, Σχολή Ιατρικής και Υγείας, Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης Υπηρεσιών, Πανεπιστήμιο Tsukuba, Ιαπωνία, στο Medscape Medical News.
“Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί άγνωστοι μηχανισμοί σχετικά με τα αίτια της άνοιας και δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η αιτιώδης συνάφεια με βάση τα αποτελέσματα αυτής της ενιαίας μελέτης κοόρτης. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης μπορούν να ειπωθούν ότι, είναι ένα από τα ευρήματα που θα οδηγήσουν στην πρόληψη της άνοιας”, δήλωσε ο Γιαμαγκίσι.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε σε απευθείας σύνδεση 6 Φεβρουαρίου 2022 στο επιστημονικό περιοδικό Nutritional Neuroscience.
Αλληλεπίδραση εγκεφάλου-εντέρου
Η αλληλεπίδραση εγκεφάλου-εντέρου έχει λάβει πρόσφατα την προσοχή των ερευνητών στις νευροεπιστήμες για την πιθανή συμμετοχή της στην ανάπτυξη της άνοιας.
«Η έννοια της αλληλεπίδρασης εγκεφάλου-εντέρου προέκυψε από την ιδέα ότι το κεντρικό νευρικό σύστημα επικοινωνεί αμφίδρομα με το γαστρεντερικό σωλήνα, υποδηλώνοντας ότι το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί να επηρεάσει την πλαστικότητα του εγκεφάλου και τη γνωστική λειτουργία», γράφουν οι συγγραφείς της μελέτης.
Μια διατροφή πλούσια σε διαλυτές ίνες εξασθενεί τη νευροφλεγμονή σε μοντέλα ποντικιών. Άλλες μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι οι αδιάλυτες ίνες μπορεί επίσης να έχουν ευεργετική επίδραση στο μικροβίωμα.
Οι ερευνητές ήθελαν να δουν αν η πρόσληψη διαιτητικών ινών – ιδιαίτερα των διαλυτών ινών – συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Διερεύνησαν επίσης εάν υπήρχε διαφορά μεταξύ της άνοιας σε ασθενείς με ή χωρίς ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου.
Σε μια προηγούμενη μελέτη, οι ίδιοι ερευνητές ανέφεραν μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης φασολιών, τα οποία είναι υψηλά σε φυτικές ίνες, και του κινδύνου άνοιας. Στην τρέχουσα μελέτη, οι ερευνητές επέκτειναν τις αναλύσεις στην πρόσληψη διαιτητικών ινών από συνολικές, διαλυτές και αδιάλυτες ίνες, καθώς και σε άλλα τρόφιμα που περιέχουν φυτικές ίνες, όπως πατάτες, λαχανικά και φρούτα. Ωστόσο, διέκριναν τις πατάτες από τα άλλα λαχανικά επειδή η σύνθεση του αμύλου στις πατάτες διαφέρει.
«Οι διαιτητικές ίνες είναι ένα θρεπτικό συστατικό που βρίσκεται στους κόκκους, τις πατάτες, τα λαχανικά και τα φρούτα και είναι γνωστό ότι επηρεάζει τα εντερικά βακτήρια», δήλωσε ο Yamagishi.
“Πρόσφατα, ορισμένες πειραματικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα εντερικά βακτήρια μπορεί να εμπλέκονται στις γνωστικές λειτουργίες καθώς και σε ασθένειες του πεπτικού συστήματος. Ωστόσο, δεν έχουν υπάρξει μελέτες που να έχουν εξετάσει πραγματικά τη σχέση μεταξύ της πρόσληψης διαιτητικών ινών και του επακόλουθου κινδύνου άνοιας σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων γενικού πληθυσμού.”
Οι ερευνητές στράφηκαν στους συμμετέχοντες στη Μελέτη Circulatory Risk in Communities Study (CIRCS), μια συνεχιζόμενη δυναμική κοινοτική μελέτη κοόρτης στην οποία συμμετείχαν πέντε κοινότητες στην Ιαπωνία. Η τρέχουσα μελέτη επικεντρώθηκε σε κοινότητες όπου διεξάγεται επιτήρηση για την άνοια.
Οι συμμετέχοντες (n = 3739) κυμαίνονταν σε ηλικία από 40 έως 64 ετών (μέση ηλικία, 51 ετών) τη στιγμή που ολοκλήρωσαν την 24ωρη έρευνα διατροφικής ανάκλησης και συμμετείχαν σε ετήσιους ελέγχους υγείας από το 1985 έως το 1999. Οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για την μείωση κινδύνου της άνοιας μετρήθηκαν κατά τη διάρκεια των διαιτητικών ερευνών. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για διάμεση διάρκεια 19,7 ετών (1999 – 2020) προκειμένου οι ερευνητές να επιβεβαιώσουν περιστατικά άνοιας.
Ως «αναπηρική άνοια» ορίστηκε η άνοια που απαιτούσε φροντίδα στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Ασφάλισης Μακροχρόνιας Φροντίδας και κατηγοριοποιήθηκε περαιτέρω με βάση το ιστορικό ύπαρξης ή τη μη ύπαρξης ιστορικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Οι ερευνητές χώρισαν τους συμμετέχοντες σε τεταρτημόρια, με βάση την ποσότητα της συνολικής, διαλυτής και αδιάλυτης πρόσληψης που αναφέρθηκε στις έρευνές τους. Διαπίστωσαν ότι οι άνδρες έτειναν να καταναλώνουν λιγότερες συνολικές φυτικές ίνες σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Ασαφής μηχανισμός
Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, 670 συμμετέχοντες ανέπτυξαν άνοια. Η συνολική πρόσληψη ινών συσχετίστηκε «αντίστροφα και γραμμικά» με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, αναφέρουν οι συγγραφείς, με κάθε διαδοχικό τεταρτημόριο να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με το χαμηλότερο τεταρτημόριο.
Η συσχέτιση παρέμεινε ακόμα και μετά την προσαρμογή για πιθανούς παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εμφάνιση άνοιας, όπως ο δείκτης μάζας σώματος, η συστολική αρτηριακή πίεση, η χρήση αντιυπερτασικών φαρμάκων, η ολική χοληστερόλη στον ορό, η φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της χοληστερόλης και ο διαβήτης.
«Η αντίστροφη συσχέτιση ήταν πιο εμφανής για την πρόσληψη διαλυτών ινών και περιορίστηκε στην άνοια χωρίς ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης αυτής. Επιπλέον, οι πατάτες, όχι τα λαχανικά ή τα φρούτα, παρουσίασαν παρόμοια συσχέτιση.
«Οι μηχανισμοί είναι προς το παρόν άγνωστοι, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν τις αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου», ανέφερε ο Γιαμαγκίσι σε ανακοίνωσή του.
“Μια πιθανότητα είναι ότι οι διαλυτές ίνες ρυθμίζουν τη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου. Αυτή η σύνθεση μπορεί να επηρεάσει τη νευροφλεγμονοποίηση, η οποία παίζει ρόλο στην εμφάνιση της άνοιας“, πρότεινε.
«Είναι επίσης πιθανό ότι οι διαιτητικές ίνες μπορεί να μειώσουν άλλους παράγοντες κινδύνου για άνοια, όπως το σωματικό βάρος, η αρτηριακή πίεση, τα λιπίδια και τα επίπεδα γλυκόζης».
Οι συγγραφείς σημειώνουν αρκετούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, δεν έκαναν διάκριση μεταξύ της άνοιας της νόσου Αλτσχάιμερ και της άνοιας που δεν είναι Aλτσχάιμερ. Επιπλέον, ταξινόμησαν τις διατροφικές συνήθειες με βάση μία μόνο έρευνα και τα διατροφικά πρότυπα των συμμετεχόντων μπορεί να έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης.
Επιπρόσθετα, σημείωσε ο Γιαμαγκίσι, είναι “σημαντικό να επιβεβαιωθεί η συσχέτιση σε άλλους πληθυσμούς”.
Η ισορροπία είναι το κλειδί
Σχολιάζοντας για το Medscape Medical News, ο Uma Naidoo, MD, διευθυντής της Κλινικής Ψυχιατρικής Διατροφικής και Lifestyle, του Γενικού Νοσοκομείου της Massachusetts, στη Βοστώνη, και Καθηγητής διατροφής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, δήλωσε ότι: ” η μελέτη προσθέτει στην αυξανόμενη δεξαμενή των στοιχείων που υποδηλώνουν ότι μια διατροφή πλούσια σε πολύχρωμα, φυτικά τρόφιμα μπορεί να ωφελήσει νευρολογική και ψυχιατρική υγεία μας, ειδικά καθώς γερνάμε.”
Ο Καθηγητής Naidoo, επίσης και συγγραφέας του εγχειριδίου This Is Your Brain on Food, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, συνέχισε: «Στη διατροφική ψυχιατρική, η ισορροπία είναι το κλειδί και επομένως η κατανάλωση μιας ολοκληρωμένης διατροφής, συμπεριλαμβανομένων άφθονων ποσοτήτων ινών – ιδιαίτερα από πηγές όπως η βρώμη, τα φασόλια, οι φακές και πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά – μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός υγιεινού τρόπου ζωής και πρόληψης κατά της γνωστικής παρακμής τα επόμενα χρόνια.
«Ενώ οι συγγραφείς της μελέτης παραδέχονται τους περιορισμούς μέσα στη μελέτη, κατά τη γνώμη μου, η κατανάλωση πιο υγιεινών τροφών έχει τόσα πολλά οφέλη ψυχικής και σωματικής υγείας που είναι μια διατροφική ψυχιατρική χωρίς μυαλό», πρόσθεσε.
